Onze oproep om uw verhalen rondom euthanasie in uw directe omgeving te delen, leverde binnen de kortste keren 148 reacties op. U heeft indrukwekkende verhalen aangeleverd die getuigen van betrokkenheid, warmte en van dankbaarheid over de manier waarop aan naasten ondanks vaak trieste omstandigheden een waardige oplossing kon worden geboden. De NVVE heeft de verhalen inmiddels gedeeld met de SGP, die op zoek was naar reacties om zodoende een vollediger beeld te krijgen van de huidige toepassing van euthanasie in Nederland. Wij hopen dat deze verhalen daartoe bijdragen.
Hartelijk dank voor uw medewerking.
Ingezonden brieven
Geachte Tweede Kamerleden,
ik heb 31 jaar geleden bij een auto ongeluk een hoge incomplete dwarslaesie opgelopen. ik was toen 30 jaar, ik had een gezin met 4 [10-8-5-3 jaar ] kleine kinderen. Mijn man en ik hebben de schouder er onder gezet omdat het moest. Wij wilde onze kinderen een zo goed mogelijk leven bezorgen. Dit is ons aardig gelukt, maar zeker niet door de medewerking van gemeente of provincie of staat. we hebben tot nu nog steeds geen rust door alle veranderingen. de kinderen zijn de deur uit, dan komt de vraag wil ik nu echt nog verder vechten tegen deze instanties om te kunnen overleven. tot voor 5 jaar geleden was ik al heel duidelijk dat ik niet meer gereanimeerd wilde worden, en ook niet meer naar de IC wilde en dat ik nooit aan de beademing wilde. Ruim 5 jaar geleden heb ik problemen gekregen met mijn alvleesklier, na 18 maanden kwam de dokter tot zijn verbazing een steentje tegen in de alvleesklier. Maar van dat moment heb ik verschrikkelijke pijn en eten en drinken lukt bijna niet meer. Nu ben ik 24 per dag aangesloten op vocht en voeding via een sonde en centrale lijn. Elke dag slik en plak ik mezelf vol met morfine. Bij mijn huisarts is wel begrip voor [ dat ik door de pijn en niet eten en drinken] mijn kwaliteit van leven zeer laag is. Door mijn ziek zijn heb ik in twee jaar tijd ong. anderhalf jaar in het ziekenhuis gelegen, waar van alles fout gelopen is. Nu loop ik PSYGO therapeut om deze twee jaar verwerkt te krijgen. Ik wil dat het stopt, hoeveel moet een mens nog verdragen. daarom deze brief. Deze wet moet veranderd worden, ZEKER VANWEGEN ALLE BEZUINIGENVAN ONZE REGERING , EN EEN MENSWAARDIG AFSCHEID OP EEN MOMENT DAT HET KLAAR IS.
Thea van Hoeij, nistelrode
Geachte Tweede Kamerleden,
Mijn schoonzuster had herhaaldelijk gezegd niet opgenomen te willen worden in een verpleeghuis maar dan euthanasie te willen. Zij dementeerde, de situatie werd thuis onhoudbaar een psychiater werd er bij geroepen, die oordeelde dat zij niet meer wilsbekwaam was. Er stond niets op papier, geen euthanasie.
Een week later kwam de casemanager op bezoek. Ook die constateerde dat de situatie niet houdbaar was. Probleem was dat mevrouw zelf van mening was dat er niets aan de hand was. Maar zij begreep dat haar partner hartproblemen had. En vakantie nodig had. Zij heeft toen een formulier getekend waar zij (wat zij niet wist) tekende voor een gesloten inrichting, en niet voor tijdelijk maar voor definitief. Met andere woorden zij van de psychiater kreeg ze (naar mening terecht) niet de doodstraf, maar van de casemanager en haar partner kreeg ze wel levenslang. Zonder scenarts, zonder alle waarborgen die bij euthanasie worden toegepast. Het schijnt dat deze “vrijwillige” “opname”routinematig is, en dat de weg die wel enige waarborgen levert (via de rechter) vanwege al het gedoe wordt vermeden.
De drie jaar die mijn schoonzuster nog leefde waren een hel. Zo dacht zij dat haar partner met een ander ging, het was haar niet uit het hoofd te praten. Steeds probeerde zij te vluchten. Er is toen (achter haar rug) besloten dat als zij ziek zou worden zij niet dan palliatief behandeld zou worden. In een stadium overigens dat contact met haar heel erg moeizaam was. Wederom zonder enige waarborg, zonder een onafhankelijk scenarts of wat dan ook. Alleen de staf van het verpleeghuis en de partner.
Enkele maanden later overleed zij. Alleen, zonder iemand die haar hand kon vasthouden, haar een glaasje water kon geven; het onbehandelde ziekteproces bleek sneller te gaan dan de doktoren dachten.
Mijn vraag aan de SGP: voordat u zich buigt over de toelaatbaarheid van de begeleiding van een zelfgekozen dood, drie keer geborgd; misschien uw aandacht richten op de duizenden mensen die levenslang opgesloten worden, onvrijwillig en zonder de waarborgen waar een mens recht op zou moeten hebben. Ieder jaar weer. Omdat dat zo handig is.
Huigh van der Mandele, Harlingen
Geachte Tweede Kamerleden,
Geachte Tweede Kamerleden,
Ik een groot voorstander ben om zelf te kiezen wanneer het goed is geweest met het leven. Je wordt ongevraagd op deze aarde gezet en laat de mensen dan zelf kiezen hoe en wanneer men deze aarde wil verlaten. Als ik dat aan de wil van de Heere wil overlaten is dat mijn goed recht maar als ik dat zelf wil beslissen en actief wil doen moet dat ook kunnen. Mijn moeder is eind januari, na een mooi leven, op 88 jarige leeftijd overleden. Samen met haar had ik alle mogelijke wils- en euthanasieverklaringen ingevuld en doorgesproken met haar huisarts. Helaas dementeerde zij de laatste jaren en was zij niet meer wilsbekwaam. Dus op het moment dat wij vonden dat het goed was geweest werd zij niet geholpen. Mijn moeder was gevallen en had haar heup en pols gebroken. Na de heupoperatie bleek de gezondheidstoestand dusdanig verslechterd dat de geriatrisch arts ons om een gesprek vroeg. Daarin gaf hij aan dat de longfunctie onvoldoende was (zuurstofgehalte in het bloed was zonder zuurstoftoevoer te gering), haar hart ruiste, zij veel bloed had verloren tijdens de heupoperatie en extra bloed moest krijgen (waarbij hij aangaf dat dit zeer belastend is voor het hart) en zij door de gebroken heup nooit meer zo mobiel zou worden als zij was. Dit zou betekenen dat voor de rest van haar leven aan de rolstoel gekluisterd zou.
Omdat voor mijn moeder de kwaliteit van leven altijd veel belangrijker was dan de kwantiteit hebben wij op dat moment gezamenlijk besloten de verdere behandelingen te stoppen. Doordat mijn moeder niet mee at en dronk zou zij door uitdroging overlijden. De enige garantie die wij kregen is dat zij tijdens dit sterfproces geen pijn hoefde te lijden. Op mijn vraag of het leven mijn moeder ook actief beëindigd kon worden werd helaas negatief geantwoord. Het argument dat werd gebruikt is dat de wet dit niet toelaat. Dit zelfde antwoord kregen wij later van de huisarts en een weekend arts te horen. Mijn moeder heeft 8 dagen op sterven gelegen waarbij de laatste 4 dagen voor alle betrokkenen zeer moeizaam en frustrerend waren. Moeder was zeer benauwd en er vormde zich veel slijm in haar longen.
Deze laatste dagen heb ik mij continu afgevraagd waarom de politiek dit toelaat. Een huisdier die er zo bij ligt brengen we humaan aan zijn einde en de mensen die dit overkomt laten we op beestachtige wijze sterven.
Het zou mooi zijn geweest als mijn moeder deze ellende bespaard had kunnen blijven, door haar te laten inslapen op een door ons gekozen moment. Ook had dan iedereen daarbij aanwezig wilde zijn, zoals haar 83 jarige zus die uit Duisland was overkomen om afscheid te nemen, haar kunnen steunen in deze laatste fase.
Beste Kamerleden, zorg ervoor dat we zelf mogen kiezen wanneer het goed is geweest. Dat hierbij de nodige zorgvuldigheid in betracht moet worden genomen spreek voor zich.
Eric van Aalten, Apeldoorn
Geachte Tweede Kamerleden,
Mijn vader heeft 15 jaar aan MSA geleden. Dit is een degeneratieve ziekte van de kleine hersenen. Hij heeft altijd aangegeven niet langer te willen leven als hij bedlegerig zou worden. Op 27 december 2013 was het zover. Hij was erg moe en kon niet meer uit zijn bed komen. Hij was al 20 jaar lid van de NVVE en had ook steeds met zijn huisarts besproken dat hij indien nodig euthanasie wilde plegen.
Wij hebben vervolgens de euthanasie procedure opgestart en op 7 januari 2014 werd zijn wens vervult. Ik heb mijn vader die laatste tijd van zijn leven nog nooit zo blij gezien. Het kon hem niet snel genoeg gaan. We hebben allemaal voldoende tijd gehad om op een waardevolle wijze afscheid van hem te nemen. Hij is rustig in bij zijn van zijn vrouw en kinderen op 85 jarige leeftijd van ons heen gegaan. Wij hebben dit allemaal als bijzonder waardevol ervaren.
Het is mijn mening dat ieder mens het recht moet hebben te beslissen over zijn eigen levenseinde. Zij die hier volgens hun geloof moeite mee hebben moeten daar voor zichzelf over beslissen. Ik persoonlijk vind het verwerpelijk dat mensen die geloven deze vrijheid willen inperken van mensen die geen geloof aanhangen. Ook ten aanzien van een voltooid leven.
Ik leef in een land waar scheiding van Kerk en Staat is. U probeert via de achter deur weer een voet achter de deur te krijgen. Persoonlijk vind ik dit moreel verwerpelijker dan mensen de mogelijkheid van een voltooid leven te onthouden. Ik zou zeggen stem in de zaak voltooid leven gewoon tegen en laat deze zaak verder met rust. Dan heeft U aan Uw morele plicht voldaan.
Anja Westendorp, Zoetermeer
Geachte Tweede Kamerleden,
Mijn vader gaf al een aantal jaren aan, dat hij niet meer verder wilde leven. En hij had mij, zijn dochter gevraagd hem hierbij te helpen en bij te staan.
Zijn gezondheid liet hem steeds verder in de steek en hij kon bijna niet meer lopen.
Aan ons, zijn kinderen heeft hij bij herhaling gezegd, dat hij niet meer verder wilde leven. Ook met zijn huisarts heeft hij hier meerdere gesprekken gevoerd. Hij woonde toen nog zelfstandig in zijn eigen huis.
Toen dit niet meer ging verhuisde hij in april 2015 naar een verzorgingshuis. Eind 2015 kon hij plotseling niet meer lopen en is hij op aanraden van zijn huisarts onderzocht in het ziekenhuis. Maar daar kwam niets uit.
Helaas ging zijn gezondheid steeds verder achteruit en moest hij in februari 2016 noodgedwongen verhuizen naar een kamer op de verpleeghuisafdeling.
Daar knapte hij in eerste instantie weer een beetje op, maar in augustus 2015 ging het steeds slechter.
Op zijn verzoek heeft hij toen een gesprek met de verpleeghuisarts aangevraagd, waar hij zijn wens om niet meer verder te leven nogmaals kenbaar maakte.
De verpleeghuisarts kon en wilde niet aan het euthanasie- verzoek van mijn vader meewerken om persoonlijke redenen en vanwege haar geloofsovertuiging.
Zij heeft toen de levenseindekliniek aangeraden. Er heeft toen nog eerst een psychologisch onderzoek plaatsgevonden, om te kijken of mijn vader niet aan een depressie had. Dat bleek niet het geval te zijn.
Mijn vader heeft toen, met mijn hulp, een aanvraag ingediend bij de levenseindekliniek. Er moest een hele vragenlijst ingevuld worden.
Na enige weken werden wij gebeld dat er een gesprek met een arts en sociaal-verpleegkundige kon plaatsvinden. Er hebben 3 gesprekken plaatsgevonden tussen de arts, de sociaal-verpleegkundige, mijn vader en zijn twee dochters.
Deze gesprekken werden heel kundig en met de uiterste zorgvuldigheid gedaan. De arts en sociaal-verpleegkundige kwamen na deze diepgaande gesprekken tot de conclusie, dat zij gehoor konden geven aan het euthanasieverzoek van mijn vader.
Na deze gesprekken vond er nog een gesprek tussen alleen mijn vader en een onafhankelijke ( Scen) arts plaats. Ook deze arts kwam tot de conclusie, dat mijn vader aan alle criteria voldeed om gehoor te geven aan zijn verzoek.
Op 5 januari 2017 werd de wens van mijn vader om niet meer verder te leven, ingewilligd. Mijn vader is 90 jaar geworden.
Wij kijken terug op een moeilijke periode, maar wel een periode waar we mijn vader bij konden staan en zijn wens om niet meer verder te leven, hebben gerespecteerd.
Een dankbare dochter.
Carla van de Pieterman, Haarlem
Geachte Tweede Kamerleden,
Onderstaande mail heb ik naar de SGP verstuurd:
Geachte heer Van der Staaij,
Heeft u enig idee hoe het is om als nabestaande van een zusje,
die noodgedwongen heeft gekozen voor een levenseinde door de trein,
verder te moeten leven met de eenzaamheid van haar laatste uur?
Maanden heb ik in mezelf geroepen: ik had je vast willen houden
tot je laatste 10 seconden!
Dit had voor haar en mij anders gekund als haar begeleiders
euthanasie bespreekbaar hadden gemaakt.
Euthanasiemisstanden zijn er n.l. die waar geen gehoor wordt gegeven
aan iemands diepste wens om dit leven niet meer te willen.
Hoogachtend,
Mevrouw G. van de Pol
Hofdijkstraat 26B
6531 BV Nijmegen
Mevrouw G. van de Pol, Nijmegen
Geachte Tweede Kamerleden,
Al jarenlang wonen mijn zus Annet en haar man Wiebo in Spanje. Ruim een jaar geleden werd bij Wiebo beginnende dementie geconstateerd. Daarnaast tobde hij met kankerproblemen aan prostaat en darmen.
Hij bleef gewoon thuis wonen en Annet hielp hem waar nodig. Dat kostte haar veel moeite, omdat zij chronische rugpijn heeft waar niets aan te doen is. Zeker toen Wiebo incontinent werd en zij hem letterlijk uit de stront moest halen werd het steeds zwaarder. Ook zijn dementie werd steeds erger. De pijn die hij had werd thuis onderdrukt door lichte doseringen morfine, waar hij steeds meer van nodig had.
Wiebo en Annet hadden alles afgesproken: zeker geen behandelingen meer! Zelfs de crematie was al geregeld.
Toen kwam een poosje geleden de dag dat Wiebo ‘s nachts ging spoken en de straat opliep. Mijn zus kon het niet meer aan en Wiebo werd opgenomen in een particulier verpleeghuis. Hij huilde heel veel en wilde naar huis. Hij wilde graag slapen, maar werd in een stoel gezet en vastgebonden om er niet uit te vallen. Wiebo vermagerde sterk en wilde ook niet meer eten, maar hij werd daartoe gedwongen. Op het laatst was hij vel over been en woog nog maar 46 kg. Dolgraag had mijn zus voor hem euthanasie gewild om hem uit zijn lijden te verlossen, maar in Spanje mag dat niet. Je moet door leven tot je laatste snik! Hoe wreed en mensonterend! Uiteindelijk, veel later dan gewenst, is Wiebo gestorven, hetgeen iedereen een zucht van verlichting bezorgde.
Wat ben ik blij dat ik in Nederland woon en min of meer zelf mag bepalen als de tijd rijp is om te sterven voordat het proces té erg wordt!
Mensen, houdt s.v.p. vast aan onze verworvenheden!
M.E. ten Berge (vr. 82 jaar), IJsselstein
Geachte Tweede Kamerleden,
Geachte Kamer Leden
mijn ervaring met euthanasie ,was de wens van mijn partner,Hij wilde niet meer veel pijn lijden .daarom heeft hij dit besluit samen met een arts besproken .
omdat hij ongeneselijk ziek was .
Ik stond daar volledig achter
is getekend Tinie
tinie, Mierlo