Onze oproep om uw verhalen rondom euthanasie in uw directe omgeving te delen, leverde binnen de kortste keren 148 reacties op. U heeft indrukwekkende verhalen aangeleverd die getuigen van betrokkenheid, warmte en van dankbaarheid over de manier waarop aan naasten ondanks vaak trieste omstandigheden een waardige oplossing kon worden geboden. De NVVE heeft de verhalen inmiddels gedeeld met de SGP, die op zoek was naar reacties om zodoende een vollediger beeld te krijgen van de huidige toepassing van euthanasie in Nederland. Wij hopen dat deze verhalen daartoe bijdragen.
Hartelijk dank voor uw medewerking.
Ingezonden brieven
Geachte Tweede Kamerleden,
L.S. De ervaring van het zelfgekozen levenseinde van mijn schoonmoeder waarbij wij vrijwel voltallig aanwezig waren is een van de meest ontroerende en mooie momenten in mijn leven . Drie generaties bij haar afscheid.
Ziek als ze was, want in leven gehouden door dezelfde beroepsgroep die haar heeft geholpen dit leven af te sluiten op deze door haar zo intens gewenste manier. Verlossing uit de angst, vernedering en de pijn.
Dit is volgens mij namelijk cruciaal in onze overgemedicaliseerde maatschappij. Hoe rechtvaardig is het mensen een toekomst voor te spiegelen die er niet is. Of in ieder geval niet op een menswaardige manier en hen daardoor het recht op overlijden te ontnemen.
Uit piëteit anoniem
Anoniem, Rotterdam
Geachte Tweede Kamerleden,
Beslissen of iemand verlost mag worden uit zijn lijden, dat ondraaglijk is en waarbij zelfs morfine geen verlichting brengt. Wanneer er ook geen uitzicht op genezing is. De naasten laten aanzien dat hun dierbare ondraaglijk lijdt aan een pijn waarbij niets helpt. Dat is barbaars. Bedenk ook dat het soms jonge kinderen betreft die het niet begrijpen. Een jonge man van 29 jaar oud stierf, terwijl hij lang en ondraaglijk had geleden. Geen enkele pijnstilling hielp. Zelfs het doorsnijden van zijn zenuwbanen niet. Sterven op deze manier is onmenselijk en niet nodig. Het is onvoorstelbaar hoe ook zijn familie en geliefden hierbij hebben geleden. Hoe kan de SGP beslissen dat hier geen verlossing mag plaatsvinden d.m.v. euthanasie. Zijn zij god zelf? Wat een onbarmhartige god is dit.
S.M.S., Enschede
Geachte Tweede Kamerleden,
In september 2013 hebben wij een goede vriendin verloren. Na een jarenlange slepende toestand met een bloedziekte, waarvan de artsen zeiden dat het een wonder was dat ze met deze ziekte zo lang had kunnen leven, is ze eindelijk ingeslapen.
Ze wilde dat al zo lang, maar niemand gaf daar gehoor aan. Het laatste jaar moest ze 2 a 3 keer per week opgenomen worden in het ziekenhuis door bloedingen. Ze was het al zo lang zo zat! Ze had nog een zus van 78 in Bristol Engeland wonen. Ze had geen kinderen, dus wij als haar tennisvriendinnen hebben haar bijgestaan, zoveel als we konden.
Logisch dus dat ze dood wilde! Voor wie moest ze dit allemaal nog doorstaan als het alleen maar slechter gaat en beter worden niet meer in zicht is!?
Toen ze in september 2013 weer in het ziekenhuis lag hadden we op een middag een gesprek met een jonge arts en het verzoek om euthanasie neergelegd bij hem. Ik dacht dat men in een ziekenhuis dat nooit doet. Maar hij zei toen dat men in het ziekenhuis hiertoe wel in staat was en de artsen het er al wel over hadden gehad. We werden het eens dat men nog een gesprek zou hebben en dat het dan ging gebeuren. Onze vriendin gerustgesteld achterlatend, ervan overtuigd dat men haar ging helpen!
Toen ik de volgende dag tegen de middag op bezoek kwam, kwamen er een aantal artsen uit haar kamer, waarop ik riep, is er iets gebeurd? Nee, mevrouw, maar heeft u al afscheid genomen, want we hebben het infuus aangesloten!!!
Ze was nog bij, gelukkig, en lag met een tevreden glimlach, van he he eindelijk! Praten deed ze al niet meer, ze knikte wat naar me, maar glimlachte steeds! Ik heb haar hand vastgehouden en gezegd: denk aan fijne vakanties, fijne herinneringen, ga lekker slapen.
Ik dacht toen dat ze weg zou zakken en dat ze uit haar lijden zou zijn verlost. Zo heb ik een dikke 2 uur bij haar gezeten, toen de arts me kwam vertellen dat het nog wel even zou duren en ik nog wel even naar huis kon. Ik zou gebeld worden als er iets was.
Om half 8 ‘s avonds bedacht ik toch even te gaan kijken bij haar! IK heb haar zus meegenomen, die we inmiddels hadden gewaarschuwd dat als ze afscheid wilde nemen, dat NU het moment zou zijn. Zij kon het allemaal niet aan en wachtte in de flat van haar zus op de dingen die wij haar vertelden. Die avond belde ik haar of ze eventueel met me mee wilde, durfde in eerste instantie niet, maar uiteindelijk is zij met mij mee naar binnen gelopen.
Er stond een kop hete koffie op haar nachtkastje!!! De deur was niet afgesloten!! Iedereen kon in- en uitlopen terwijl daar zij daar lag dood te gaan! We konden zonder dat iemand ons zag of opmerkte naar binnen lopen, maar toen……………………
Haar zus gaf haar een kus op haar voorhoofd en ze VLOOG OMHOOG!! Alsof de duivel in haar zat! Keek rond, keek naar de klok, brabbelde iets, wat wij niet konden verstaan, zwaaide met haar armen, paniek, paniek,bij haar vooral, maar ook bij ons, een zus die doodsbang schreeuwend de gang op rende….ik ben naar de verpleegstersruimte gerend en heb daar geroepen Hoe kan dit?? Ze zou doodgaan!!!
Ze hebben de ”dosis toen verhoogd” en mijn vriendin lag er weer rustig bij toen we haar daarna verlieten. Ik eiste een gesprek met de arts! Dat kon pas de volgende morgen.
Ik heb met haar zus beneden in de hal gezeten die hartklachten heeft en ik was al zover om elke witte jas aan te spreken, help me, deze mevrouw krijgt een hartaanval! Zo ernstig was het.
Dat is gelukkig niet gebeurd, maar we waren echt aan het einde van ons latijn! Dit had nooit mogen gebeuren. Ze hadden ons verteld dat ze in slaap zou vallen en zou overlijden en wij, simpele zielen misschien, dachten dat ze dus zo liggend weg zou zakken. Ikzelf dacht eigenlijk dat ze de avond niet meer zou halen en daarom bij haar wilde blijven zitten.
De verklaring van de arts en de hoofdverpleegster die in het gesprek aanwezig waren, was, dat Jopie wel had gezegd euthanasie te willen, ook gezegd had dat ze echt dood wilde, maar dat ze dat wilde omdat ze iedereen tot last was geworden. Dat was geen motief voor de echte euthanasie, dus had men gekozen voor deze optie, de palliatieve sedatie.
Het komt er op neer zoals deze behandelend arts het zei dat je minstens 3 keer echt gezegd moet hebben: ik wil dood! Niet omdat, zoals Jopie ook tegen hem had gezegd, ik iemand tot last ben, maar ik wil dood, die 3 woorden moeten dus minstens 3x gezegd zijn. Overigens vertel ik dit aan iedereen die het maar wil en kan horen sinds die ochtend! Hij erkende dat ze zo was opgesprongen omdat de dosis te laag was geweest. Nou ja!!
Uiteindelijk is ze 2 dagen later gestorven nadat ze inderdaad haar een hogere dosis hadden gegeven. Gelukkig, want van anderen heb ik gehoord dat het heel wat langer kan duren.
Dit is ons negatieve verhaal over de palliatieve sedatie/euthanasie. Waarom krijgt iemand, die zo moet lijden, niet gewoon een pil of een drankje. Iemand, die al zeker 5 jaar lang steeds vaker in het ziekenhuis belandt vanwege plotseling ontstane bloedingen, zelf aangeeft niet meer te kunnen, 76 is en voor niemand op deze aardbol nog belangrijk is. Ja, voor haar zus, maar die wilde ze sparen omdat die zelf ouder is en in Engeland woont.
Uiteindelijk zijn zowel de patient als haar nabestaanden en mantelzorgers heel erg verward geraakt in deze behandeling, dat had heel wat anders gekund en gemoeten!
Ik hoop dat ik met dit verhaal kan bijdragen aan een betere euthanasie voor mensen die dat willen, maar zeker voor mensen die niet meer kunnen!
Marga Deen, maastricht
Geachte Tweede Kamerleden,
Mijn vader was zo ondragelijk ziek, er was geen fractie meer over van het mooie en sterke mens dat hij ooit was. Zijn grote laatste wens was zijn leven waardig af te sluiten en het mensonwaardige deel achter zich te laten. Een fantastisch kundig en empatisch team van zorgverleners stond aan onze zijde. Onze dankbaarheid was groot dat de artsen aan zijn laatste duidelijke wens hebben gehoor gegeven. Niemand verdient het onwaardig te leven en sterven. Het was goed zo.
Richard, Maarssen
Geachte Tweede Kamerleden,
Alleen het idee dat ik eventueel euthanasie kan laten toepassen, geeft mij het gevoel dat ik het leven beter aan kan. Ook draag ik een niet-reanimeren penning en dat geeft mij het goede gevoel dat ik niet als een plant in leven zal worden gehouden. Dat is voor mij een waar schrikbeeld.
Ik ben dus heel erg blij met deze (eventuele) keuze en moet er niet aan denken dat dit bij wet verboden gaat worden.
Maria A., Rijswijk
Geachte Tweede Kamerleden,
Graag wil ik mijn stem laten horen met een positieve ervaring. Hopelijk als ik eraan toe ben om waardig te sterven en als mijn leven voltooid is, dat ik hulp krijg met sterven. Ieder heeft zijn mening en diegene dit niet willen kunnen toch voor zichzelf beslissen.
Anny Sprang, Uden
Geachte Tweede Kamerleden,
Geachte kamerleden,
mijn man heeft in 2007 euthanasie gekregen, na jaren een zeer en zwaar langdurig ziekbed gehad waarbij de kwaliteit minder en minder werd. Na een zeer vervelende ervaring met een scen arts die een gebrek aan inzicht en empathie had, is er weer na een enkele week een 2e scen arts ( vrouwelijke)gekomen.
Ze had gelijk in de gaten dat het een onhoudbare situatie was. Ze was erg meelevend en empathisch zowel naar mijn man als naar mijzelf. Je zag letterlijk de angst en de stres s-van het traject en de ziekte – van de schouders van mijn man afvallen wat een verademing voor hem was tot deze fiat.
Een duidelijke werd afspraak gemaakt.
Onze eigen huisarts was altijd zeer betrokken en bij het moment erg empathisch en de rust zelve. Het hele gebeuren was zo sereen en mijn man is op een gelukkige manier ingeslapen. En bij de intimi die erbij waren was er naast het verdriet ook een gevoel van acceptatie en dankbaarheid dat mijn man dit eindelijk heeft mogen meemaken, maar dat zij ook getuige hiervan mochten zijn.
Ik voel me heel dankbaar dat deze mogelijkheid er is geweest om de ander op een zó waardige en respectvolle manier van het lijden te zien verlost worden.
Ik vind dat ieder mens het recht heeft om de regie in eigen handen te nemen en niet dat anderen beslissen of jij genoeg lijdt of niet. De ander kan wel meeleven maar de mens voelt zelf dat het genoeg is geweest.
Mag je als mens op een menselijke en waardige manier afscheid nemen van dit leven. Met een huisdier wordt er humaner omgegaan dan met de medemens.
Dat er aan bepaalde ethische en wettelijke criteria voldaan moeten worden is begrijpelijk ,maar het humane is van het grootste belang.
MTMC Wilde-Drissen, Schinveld
Geachte Tweede Kamerleden,
Onderstaande tekst heb ik verzonden aan SGP en wat inhoud betreft zal dit ook voor u duidelijk zijn, hoop ik.
Geachte leden van de SGP-fractie Tweede Kamer,
‘Euthanasie’.
Met respect voor uw opvatting over ‘euthanasie’. Echter uw fractie geeft niet een wederzijds respect voor andersdenkenden over dit onderwerp aan en in het bijzonder als het om de uitvoering daarvan gaat. Toen ik nog jong was stond ik min of meer aan uw zijde. Maar met het stijgen der jaren en met mijn ervaringen als vrijwilliger gewerkt te hebben in een Hospice, om zo met zieken om te gaan en in het bijzonder met hen die terminaal waren en zijn, ben ik heel anders gaan denken. Kortom ik ben voorstander van euthanasie en zeker zoals de NVVE dat voorstaat. De laatste toepassing van euthanasie was in september 2015 bij mijn jongere broer, omdat verdere ingrepen geen verlichting maar het tegenovergestelde zouden hebben bewerkstelligd, aldus de artsen, was euthanasie voor hem en voor zijn vrouw en kinderen en mij, een zegen. Hij ging in vol vertrouwen op God heen. Zo ervaar ik geloof in God en het einde van ons leven heel anders dan uw leden dat doen, denk ik. Door alle medische ontwikkelingen en behandelingen staat men bijna omgekeerd evenredig het sterven in de weg. Als de patiënt/zieke wens te stoppen met verdere behandelingen of uitbehandeld is, en/of zoveel pijn moet lijden, dan is o.a. euthanasie een goede weg naar het einde toe. U komt waarschijnlijk met het argument, er is nog zoveel voor de zieke te doen om het lijden van lichaam en geest te doen verzachten. B.V. palliatieve sedatie, ja dan sterft de zieke enige uren of dagen later, maar effect is het zelfde, men overlijdt. U hebt dan het gevoel de zieke is niet overleden door euthanasie, maar door pijn bestrijding en u heeft een schoon geweten. De zieke moet dat zelf bepalen en niet wat u vanuit uw geloof goed dunkt voor een ander.
Zorgvuldigheid bij het toepassen van euthanasie. Ja, natuurlijk moet dat.
Met vriendelijke groeten.
Ton Vink
Ton Vink, Ridderkerk
Geachte Tweede Kamerleden,
In1996 kwam onze zoon, een Leidse wetenschapper, na een congresronde ziek thuis. Hij bleek slokdarm kanker in een vergevorderd stadium te hebben.
Via internet vond hij een kuur in Japan die indrogen van de tumor beloofde en
die kuur is hij gaan volgen . Vastbesloten zo lang mogelijk te knokken voor zijn leven.Wonderlijk genoeg bleken de resultaten positief,(geconstateerd in het Rotterdams Erasmus ziekenhuis) maar er waren meerdere uitzaaiingen die hem veel zieker maakten . Hij had heel veel pijn en was broodmager, kon niet meer liggende slapen en was niet meer te redden ,volgens de artsen. Hij wilde heel graag euthanasie en vroeg ons daarmee vrede te hebben. Als ouders was het voor ons duidelijk dat we hem gingen verliezen en moest hij dan toch nog meer lijden ?! Het was een zegen dat de artsen (3) hem wilden verlossen uit zijn lijden. J.Boddé -Stock ,Rotterdam.
J.Boddé – Stock, Rotterdam
Geachte Tweede Kamerleden,
Mag ik a u b zelf beslissen over mijn eigen lijf en levens einde. Ben nu 88 jaar oud een mens krijgt er toch de koude rillingen van als je je overgeleverd voelt aan de heren van de S . G. P. ook zij preken voor eigen Parochie.
Hoe durft iemand zich die mening toe te eigenen beslissen over een ander.
dat is niet de wet van de liefdadigheid/ menselijkheid.
rita ooms, rotterdam